Kabahatler Kanunu sicile işler mi ?

Kabahatler Kanunu Sicile İşler mi? Dijital Çağda “Kayıt”ın Vicdanı

Kalbime yakın bir konuyu konuşalım mı? Hukuk bazen soğuk görünür ama aslında hepimizin günlük hayatına, cebine, işe giriş başvurusuna, hatta iç huzuruna değen sıcak bir hikâye anlatır. “Kabahatler Kanunu sicile işler mi?” sorusu da böyle. Kimi zaman tatilde yediğimiz cezayla, kimi zaman şehirdeki gürültü şikâyetiyle kapımızı çalar. Gel, hem kökenine hem bugününe bakalım; yarına dair de birlikte hayal kuralım.

Kabahat Nedir, Neden Bu Kadar Konuşuyoruz?

“Kabahat”, ceza hukuku anlamındaki “suç”tan farklı: karşılığında hapis değil, idari yaptırımlar uygulanıyor. Yasa açık: kabahatler için idari para cezası veya idari tedbir (ör. mülkiyetin kamuya geçirilmesi) verilir. Bu ayrım, konunun kalbini atıyor; çünkü “suç” kaydı adli sicile girer, idari yaptırım ise başka defterlerde yaşar. ([Resmi Gazete][1])

Kısa Cevap: “Adli Sicile İşlemez”

“Sabıka kaydı” diye bildiğimiz adli sicil, yasa gereği yalnızca kesinleşmiş mahkûmiyet hükümlerini tutar. Bu nedenle Kabahatler Kanunu kapsamında verilen idari para cezaları adli sicile girmez. Adli sicilin mantığı suç ve ceza rejimine dayanır; idari yaptırımlar bu kapsamda değildir. (Adli sicilin kapsamını belirleyen hüküm: kesinleşmiş mahkûmiyetler.) ([Mevzuat][2])

“Ama E-Devlet’te Bir Şeyler Görüyorum?”

Görmen normal. Adli sicil ayrı bir hizmettir; ona e-Devlet’ten girip belgeni alırsın. İdari para cezaları ise farklı sayfalarda listelenir: örneğin Emniyet’in idari para cezası sorgusu, trafik para cezası borcu ve doğrulama ekranları gibi. Yani sistem, kaydı ayrı çekmecelerde tutar: biri sabıka (adli sicil), diğeri idari borç/alacak ve ceza işlemleri. ([e-Devlet Kapısı][3])

Kökenler: Neden Böyle Tasarlandı?

2005’te yürürlüğe giren mimari şöyle kuruldu: suç–ceza ilişkisi adli sicile, idari düzeni korumaya dönük ihlaller ise idari yaptırımlar sistemine bağlandı. Kabahatler rejimi “suçlulaştırmadan düzenleme” ilkesiyle çalışır; cezanın ağırlığı ve toplumsal etki “suç” standardına çıkmadığı için hapis yerine para/tedbir tercih edilir. Bu, hem yargının yükünü hafifletmek hem de toplumsal düzeni en az hakka müdahale ile sağlamak için tasarlanmış bir köprü hukuk tekniğidir. (Yaptırım türleri: idari para cezası ve idari tedbir.) ([Resmi Gazete][1])

Bugün: Ekranlarımızdaki Kayıtların Haritası

Adli Sicil (Sabıka): İş başvurusu, vize, burs gibi alanlarda sıkça istenir ve sadece kesinleşmiş mahkûmiyetleri gösterir. Belgeyi e-Devlet’ten anında alırsın. ([e-Devlet Kapısı][3])

İdari Para Cezaları: Trafik başta olmak üzere, kabahat kapsamında düzenlenen para cezaları vergi–tahsil–doğrulama kanallarında görünür; borç-tahsil süreci Gelir İdaresi altyapısından akar. Bu, adli sicilden ayrı bir dünyadır. ([Gelir İdaresi Başkanlığı][4])

Yarın: Veri Egemenliği, Dijital İtibar ve “Mikro-Siciller”

Geleceğe baktığımda asıl kritik soru şu: farklı çekmecelerde duran kayıtların analitik sistemlerde nasıl ilişkilendirileceği. İşverenlerin “yalnızca adli sicil” sorması ayrı; fintech skorlamaları, sigorta davranış analitiği veya platform güvenlik politikaları bambaşka bir evren. Hukuki gerçeklik bugün için net: kabahat yaptırımları adli sicile girmez. Ama regülasyonlar ile özel sektör uygulamalarını ayırt etmeyi öğrenmemiz şart. Kurumun sadece adli sicil istemesi başka; idari borç ve cezaları da talep eden puanlama–risk süreçleri bambaşka. (Adli sicilin resmî tanımı ve erişimi için bakılabilecek referans hizmetler.) ([e-Devlet Kapısı][3])

“Sicile İşlemiyorsa, Hiçbir Etkisi Yok mu?”

Etki kavramı tekil değil. Hukuki etki ayrı, pratik–idari etki ayrı. Örneğin ödenmemiş bir idari para cezası; vergi dairesi süreçlerinde, araç satışında ya da kamu hizmetlerinden yararlanmada karşına çıkabilir. Ama bu, sabıka kaydına dönüşmez; yalnızca idari tahsil–takip kanallarında ilerler. (Trafik idari para cezalarının vergi dairesine elektronik aktarımı ve tahakkuk mantığı.) ([Gelir İdaresi Başkanlığı][4])

Beklenmedik Bir Bağ: Şehircilik, Davranış Ekonomisi ve “Kayıt” Kültürü

Kabahat rejimi, bir şehirde gürültü, çevre, huzur–sükûn gibi konularda hızlı denge kurar. Davranış ekonomisi açısından, adli sicile girmeyen ama cebine dokunan bir yaptırım, bireyin sonraki tercihlerinde güçlü bir “nudge” yaratır. Şehirlerin ritmini, komşuluğun nezaketini, kamusal alanın etik sınırlarını; hapis tehdidinden bağımsız bir “sorumluluk ekonomisi” ile ayarlar. Bu yüzden hukuk sadece cezalandırmaz; davranışı tasarlar.